(PODCASTS) HÀNH TRÌNH TIẾN BỘ CỦA MỘT NGƯỜI TẬP CÓ THÂM NIÊN CAO
Hai podcast thảo luận về hành trình theo đuổi đam mê với tập luyện và Thể Hình gần 20 năm của một người tập ‘tự nhiên’, với khách mời chung là Eric Helms (bối cảnh là ảnh vừa win pro card của WNBF - World Natural Bodybuilding Federation sau nhiều năm theo đuổi; WNBF có thể coi là liên đoàn Thể Hình tự nhiên danh giá nhất trên thế giới hiện tại). Tuy nhiên, những nội dung được thảo luận trong podcast này có nhiều điểm thú vị đặc trưng.
Cuộc thảo luận trên podcast Iron Culture thiên về hành trình tiếp cận, đam mê và gắn bó với tập luyện nói chung và bộ môn Thể Hình nói riêng của Eric Trexler và Eric Helms. Eric Trexler đến với bộ môn Thể Hình từ bộ môn Đấu Vật từ khi còn học trung học phổ thông, trong khi Eric Helms đến với tập luyện và Thể Hình khi vừa mới kết thúc công việc trong Không quân Hoa Kỳ (USAF). Cuộc trò chuyện đem lại cái nhìn về những yếu tố gắn kết hai VĐV, HLV, và chuyên gia trong lĩnh vực này với tập luyện và Thể Hình
.
Đam mê: Tập luyện là một phần cá tính của họ. Cả Helms và Trexler đều yêu thích tập luyện, đều được truyền cảm hứng bởi những hình mẫu thời bấy giờ (vd: các tượng đài về Thể Hình như Ronnie Coleman, Jay Cutler…). Tập luyện là đam mê họ theo đuổi từ rất sớm (vd: từ khi mới 12 tuổi cho Trexler), là một phương tiện để giải tỏa cảm xúc, vượt qua những biến cố trong cuộc sống, là thứ đem lại cho họ phương hướng trong sự nghiệp và cuộc sống.
Tri thức: trong hành trình của mình, cả hai đều trở nên hứng thú và muốn tìm hiểu sâu hơn về những hiện tượng sinh lý đằng sau những gì họ đã trải qua thực tế trong thi đấu (như trải nghiệm mất kiểm soát về ăn uống sau giải đấu, cả Helms và Trexler đều đồng ý rằng để biết được trải nghiệm của các VĐV Thể Hình khi contest prep như thế nào, bên cạnh việc trực tiếp trải qua quá trình này, đọc về Thí nghiệm bỏ đói Minnesota đem lại những mô tả tương đối sát). Họ cũng có một số hình mẫu truyền cảm hứng để họ theo đuổi con đường học vấn cao hơn, như với Helms đó là Layne Norton và Joe Klemczewski (cũng là một người truyền cảm hứng cho Layne Norton để theo đuổi con đường nghiên cứu sinh trong khi đồng thời thi đấu Thể Hình).
Cộng đồng: cả hai trong quá trình thi đấu đều gặp gỡ nhiều người cùng chí hướng và có cùng trải nghiệm trong cộng đồng Thể Hình tự nhiên, bất kể qua những diễn đàn trực tuyến (những năm 2010 - 2012 chưa Insta hay Tiktok đâu) hay qua mỗi lần lên sàn. Kết nối với một cộng đồng lớn hơn là một yếu tố giúp giảm bớt tính ăn thuatrong bộ môn Thể Hình, và giúp họ kiên trì theo đuổi bộ môn Thể Hình tự nhiên.
Hành trình khám phá và cải thiện bản thân: đây là một sự thay đổi về nhận thức khác giúp họ kiên trì theo đuổi tập luyện và bộ môn Thể Hình. Cả Helms và Trexler đều có tính cách khá cực đoan, có máu ăn thua không nhỏ, nhưng trong quá trình tập luyện, thi đấu và giao lưu, họ dần thay đổi cách nhìn của mình, từ việc chỉ tập trung vào thắng cuộc hay giật giải sang tập trung vào hành trình khiến bản thân tiến bộ hơn qua từng giải đấu. Sự thay đổi này cũng góp phần giúp họ vượt qua được sự mặc cảm, bất an bên trong để cuối cùng đạt được kết quả mình muốn (với Helms là trúng pro card của WNBF sau không ít lần bỏ lỡ rất sát sao).
Cuộc thảo luận trên podcast Team3DMJ lại tập trung vào quá trình tiến bộ và gặt hái thành công của Jeff Alberts và Eric Helms, với tư cách 2 vận động viên Thể Hình tự nhiên với 20 - 30 năm kinh nghiệm tập luyện và thi đấu (tính đến năm nay Jeff đã 52 tuổi và Eric mới bước sang tuổi 40). Cuộc trò chuyện này đem lại một số cái nhìn của người trong cuộc về tâm lý và hành trình tiến gần hơn đến đỉnh cao tiềm năng thể chất của một người tập lâu năm (Advanced) như sau:
Với một người tập Advanced, ‘tin tưởng vào quá trình’ (trust in the process) là một điều bắt buộc, thay vì chỉ là một lời khuyên. Họ sẽ phải dành một khoảng thời gian rất dài theo đuổi một phương án cải thiện mà không có một dấu hiệu phản hồi rõ rệt nào, trước khi nhận thấy những thay đổi rất nhỏ nhưng rõ rệt về hình thể. Để dễ hình dung, Eric mất ít nhất hơn 1 năm tập trung vào tập Vai giữa (middle delts) và Xô dưới (lower lats), và chỉ thực sự biết Vai mình có tăng thêm ~1cm vào thời điểm 6 tuần trước ngày lên sàn (6 weeks out).Phương pháp hay lịch tập của những người tập Advanced là sản phẩm của nhiều năm thử nghiệm với những chương trình khác nhau, và mỗi lần thử nghiệm như vậy đòi hỏi sự theo đuổi nghiêm túc và đủ lâu để biết rằng liệu cách điều chỉnh đó có thực sự hiệu quả hay không. Bên cạnh đó, những thử nghiệm và điều chỉnh này nhằm phục vụ với nhu cầu cá nhân của người tập, vì thế chúng có thể sẽ không giúp ích cho những người khác. Để dễ hình dung, quá trình thử nghiệm của Eric có thể được tóm tắt như sau:
2009 off season: thử nghiệm với HIT, thân dưới phản ứng tốt nhưng thân trên không tiến bộ/sụt giảm;
2011 off season: thử nghiệm với High volume/frequency cho thân trên, thu được kết quả tốt nhưng vẫn chưa to đúng chỗ;
2018 off season: thử nghiệm cách chia lịch tập mới, full body ưu tiên thân trên (vd: upper + 1 bài lower body);
2022 off season: tăng volume cho ngực, tay trong khi tiếp tục tập trung vào delt/lats (kết hợp áp dụng lengthened bias cho 2 nhóm cơ này).
Đáng chú ý, một người tập cần có một nền tảng tập luyện với chất lượng cao trước khi khám phá các phương pháp tập luyện khác nhau. Ví dụ: tập luyện với đúng kỹ thuật, nỗ lực đủ cao, Rep đầu tiên trong Set giống với Rep cuối cùng (khi cận/đến ngưỡng thất bại) (một ví dụ được đưa ra là Ronnie Coleman, mặc dù ổng rất thích quăng tạ nhưng ổng cũng quăng một cách rất nhất quán).
Vai trò của người Coach/Mentor rất quan trọng. Với một người mới tập hoặc thậm chí đã tập được một khoảng thời gian, người Coach/Mentor đóng vai trò uốn nắn cách người đó tập luyện, xây dựng nền tảng chất lượng tập luyện như vừa được đề cập ở trên, cũng như chuẩn bị tâm lý cho học viên/đàn em về những hiện tượng có thể xảy ra trong hành trình xây dựng thể chất (vd: những khó khăn sẽ xuất hiện trong quá trình contest prep). Với một người tập Advanced, quá trình Coaching mang tính cộng tác nhiều hơn là chỉ đạo; lúc này, theo đó người HLV tận dụng bề dày kinh nghiệm của bản thân VĐV, và đóng vai trò làm cái nhìn khách quan, giúp VĐV đưa ra quyết định hợp lý với bối cảnh hơn (vd: tránh ăn kiêng quyết liệt hơn mức cần thiết để bảo toàn cơ bắp). Vai trò của người đi trước/Mentor không kém quan trọng trong việc giúp VĐV nắm được những ‘khúc cạnh’ của bộ môn Thể Hình; một ví dụ là posing trong Thể Hình, pose tốt hơn giúp VĐV phô diễn thành quả tập luyện và prep của mình cho giám khảo tốt hơn, và có thể quyết định thứ hạng cao hay thấp hơn so với những thí sinh khác. Đặc biệt, ngay cả khi đã đạt được trình độ Advanced, một người tập vẫn có thể học hỏi được từ bằng hữu hay các đàn em khác; như với Jeff Alberts, mặc dù vẫn duy trì chương trình tập theo kiểu HIT nhưng khi học hỏi từ các ‘đàn em’ trong 3DMJ, ông đã chuyển sang tập trung nhiều hơn vào chất lượng và tiến bộ về thành tích tập luyện (thay vì chỉ cố gắng đạt thất bại như HIT truyền thống).
Kết quả là điều quan trọng nhất, và mọi tư duy, phương pháp đều chỉ là công cụ để phục vụ điều này. Một ví dụ có thể liên hệ là lựa chọn bài tập: lựa chọn các biến thể bài tập với máy hoặc cáp giúp tăng Volume tác động vào nhóm cơ mong muốn trong khi phòng tránh chấn thương.
Kinh nghiệm và trải nghiệm đem lại khác biệt rõ rệt khi đương đầu với những biến cố. Trong khi những người mới tập có lợi thế là tiến bộ khá nhanh, họ cũng có xu hướng phản ứng theo nỗi sợ khi biến cố ập đến (vd: chấn thương, phải nghỉ tập, không đạt mục tiêu do áp lực từ cuộc sống), những người tập Advanced đã từng trải qua và học hỏi từ những trải nghiệm này, và dựa vào đó để tự điều chỉnh. Biết trước điều gì sẽ xảy ra tại một thời điểm cụ thể (vd: cảm giác đói khi siết mỡ, tốc độ tiến bộ chững lại) đem lại một sự tự tin và an tâm nhất định, giúp họ tin tưởng hơn vào quá trình.Cuộc thảo luận này cũng đề cập đến chủ đề bulking cho người tập Advanced. Chủ đề bulking đã được thảo luận chi tiết hơn trong số Ion Culture podcast đã được đề cập trong bài Tổng hợp tuần trước.